JAN PIOTR NORBLIN, Targ na konie w Warszawie, ok. 1791

Jan Piotr Norblin (1745–1830)
Targ na konie w Warszawie, ok. 1791

olej i sepia na płótnie, 58,5 × 103
nr inw. MNP Mp 2112

Działający przez 30 lat w Polsce artysta francuski, początkowo pozostawał pod wpływem malarstwa Antoine’a Watteau i Rembrandta. Po 1791 r. zwrócił się ku tematom zaczerpniętym z otaczającego go życia, odtwarzając wygląd polskich miast, wsi i miasteczek, ukazując ich mieszkańców oraz miejscowe obyczaje. Jego twórczość z tego czasu porównywano do dzieł braci de Saint-Aubin – obserwatorów ulicy i ludu XVIII-wiecznego Paryża.
Temat targów i kiermaszy odbywających się w Warszawie podejmowany był przez Norblina kilkakrotnie i realizowany w rozmaitych technikach. Pendant do Targu na konie stanowi Targ na Pradze. Scena pierwszego z obrazów rozgrywa się na ulicy Królewskiej, widzianej od Ogrodu Saskiego ku Krakowskiemu Przedmieściu, z kościołem Wizytek w głębi. Podobnie jak w przedstawieniu targu na Pradze, artysta przywołał bogate spektrum postaci kupujących, ubranych przeważnie w żupany lub kontusze. Obraz jest tak zakomponowany, że widz zostaje wciągnięty w akcję, która rozgrywa się w jego centrum. Tam też zostały skupione sceny jarmarczne: targowanie i kupowanie koni, a także przejażdżki dla próby. Niektóre postaci pierwszego planu wyodrębnione zostały kolorem, plany dalsze malowane są sepią. W kolorycie obrazu przeważa żółtaworóżowa barwa, podporządkowana realiom, targ bowiem odbywa się o poranku.
Targ na Pradze ukazuje typowy krajobraz polskiego miasteczka, z rzędem domów po obu stronach drogi; z oddali ciągną długim i szerokim gościńcem ładowne bryki zaprzężone w woły i konie, ściąga jarmarczna publiczność „na wozach, wierzchem i pieszo”.
Oprócz walorów malarskich kompozycję wyróżnia doskonała charakterystyka poszczególnych grup postaci: przekupniów, szlachty, mieszczaństwa, wieśniaków i Żydów. Przedstawienie ujęte panoramicznie, widziane jakby z góry, pozwala na ukazanie dalekiego, perspektywicznego widoku.
Płótno to, tak jak i poprzednie, namalowane zostało specyficzną dla artysty techniką oleju i sepii. Zaznaczone wyraźnym konturem sylwetki podmalowane są, zwłaszcza w partii pierwszego planu, nałożoną laserunkowo farbą. Zimny koloryt podkreśla przestrzenność obrazu.

tekst: Dorota Suchocka

Horse Market in Warsaw, ca. 1791
oil and sepia on canvas, 58.5 × 103

A French artist active for three decades in Poland, Norblin was initially influenced by Antoine Watteau’s and Rembrandt’s painting. After 1791 he took up themes of everyday reality, painting views of Polish cities, towns, and villages, depicting their inhabitants and local customs. His art of that period was compared to that of the de Saint-Aubin brothers, who recorded the streets and people of 18th-century Paris.
Repeatedly and in multiple techniques, Norblin depicted the theme of fairs and bazaars taking place in Warsaw. A Fair in Praga is a pendant to the Horse Fair in Warsaw. The scene of the latter painting takes place in Królewska Street seen from the Saski Garden towards Krakowskie Przedmieście Street, with the Church of the Visitation Sisters visible in the background. As in the picture showing the fair in Praga near Warsaw, the artist portrayed a wide array of buyers, usually clad in żupan or kontusz traditional Polish outer garments. The picture is composed in a way that makes the viewer a part of what happens in the centre. The central section features fair scenes: the bargaining and purchasing of horses, and test rides. Some of the figures in the foreground are singled out with colour, the further areas are painted in sepia.
The dominant hue is yellowish-pink, which fits the morning hour of the fair.
A Fair in Praga shows the typical landscape of a Polish town, with rows of houses on either side of the road; coaches driven by oxen and horses come to the town from afar along the wide principal track. The fair public arrive “on wagons, on horseback, and on foot.”
Apart from the picture being perfectly executed, the composition is memorable thanks to its perfect depiction of individual groups of figures: peddlers, nobility, burghers, peasants, and Jews. The panoramic view, as if from above, allows the por- trayal of a far and wide perspective.
The painting, just like the preceding one, was painted in the artist’s unique technique of oil and sepia. Clearly outlined figures are underpainted, especially in the foreground section, with glaze paints. The cool colour range enhances the spatial expansion of the painting.