Opis obrazu:

Obraz „Czerwony dom w Edam” ukazuje widok na leżącą nad kanałem część holenderskiego miasteczka. Pierwszy plan zajmuje widok wzmocnionego koryta kanału i jego lewego brzegu. Na tafli wody ukazane są refleksy świetlne oddane krótkimi, wyraźnymi pociągnięciami pędzla. Prawa i lewa część kanału kontrastuje ze sobą poprzez zestawienie ciemnych i jasnych tonów, oddających cień i odbijające się w nim niebo. Brzeg pokryty jest płaszczyznowo potraktowaną trawą. Drugi plan, wypełniony postaciami oraz architekturą. Prawą część zajmują charakterystyczne dla budownictwa holenderskiego domy, które umiejscowiono przy samym brzegu kanału, stanowiącego szlak komunikacyjny. Podkreśla to postać mężczyzny na łódce. Brzegi łączy drewniany, zwodzony most, po którym przechadzają się mieszkańcy, przyglądający się wodzie. Lewy brzeg zdaje się być miejscem rekreacyjnym, ukazane tam postacie wyglądają jakby spędzały czas nad wodą. Wyróżnić można również trzeci plan, który tworzą korony drzew niejako zamykające obraz.

Artysta korzysta z rozwiązań impresjonizmu. Podkreśla to zarówno technika wykonania – sposób nakładania farby, jak i wybrany przez artystę temat – kadr uchwyconej ulotnej chwili. Obraz utrzymany jest jednak w zgaszonej kolorystce, z dominującą zielenią. Wydaje się jakby ramę dla widoku stanowiły rosnące wzdłuż brzegu masywne, wysokie drzewa. Korony drzew na trzecim planie stanowią jakby jej przedłużenie. Wzrok widza przyciągają domy, w szczególności tytułowy czerwony dom, który jest wyróżniającym się akcentem kolorystycznym. Zastanawiające jest zaburzenie proporcji – drzewa i architektura swoim ogromem przytłaczają sztafaż. Zbiegi użyte przez artystę – zgaszona kolorystka, syntetyzm formy czy zaburzenie proporcji, zbliżają obraz do postimpresjonistycznych dzieł o wymowie symbolicznej.

Tekst: Katarzyna Bartosiak
Literatura:
Galeria Rogalińska Edwarda Raczyńskiego, oprac. M.Gołąb, A.Ławniczakowa, M.P.Michałowski, [katalog wystawy w Muzeum Narodowym w Poznaniu, listopad 1997-marzec 1998], Poznań 1997, poz. kat.329.