Opis:

Ferdinand Willaert (1861 – 1938) artysta belgijski, urodzony w Gandawie. Ukończył Akademię w rodzinnym mieście, następie stał się jej profesorem. W latach 1890 -1892 odbył liczne podróże do Francji, Hiszpanii i Maroka, gdzie zajmował się malarstwem pejzażowym. Po powrocie do Belgii był członkiem wielu towarzystw artystycznych, brał również udział w organizacji wystaw. W swojej twórczości zajmował się malarstwem pejzażowym, przedstawiając głównie zakątki flamandzkich miast. Inspirował się impresjonizmem, pod wpływem którego uprawiał malarstwo plenerowe ukazujące efekty atmosferyczne różnych pór dnia i roku, opierając się na rozjaśnionej palecie barw*.

Opis obrazu:

Obraz „Kanał w Gandawie” jest dziełem powstałym pod wpływem inspiracji impresjonizmem. Weduta ukazuje miejski kanał w słoneczny dzień. Artysta uwieczniając widok skupił się na oddaniu zjawisk świetlnych pojawiających się zarówno na srebrzystym lustrze wody, ale i budynkach przy jej brzegach.

Flandria – historyczno – geograficzna kraina usytułowana jest wzdłuż Morza Północnego na terenach Francji, Belgii i Holandii. Rozkwit datuje się na XII – XV wiek, kiedy była najbardziej zaludnioną, najbogatszą częścią Europy i ogromnym ośrodkiem gospodarczym. Jej ludność zajmowała się tkactwem, produkcją sukienniczą i handlem. Głównymi ośrodkami Flandrii były: Gandawa, Antwerpia, Brugia czy Arras. Stąd określnie arras stosowanie na tkaniny dekoracyjne. Od XV wieku rozwijało się tam malarstwo, a czołowymi artystami byli Jan van Eyck czy Rogier van der Weyden**.

Obraz „Kanał w Gandawie” ukazuje tytułowy widok w słoneczny dzień. Artysta przedstawia charakterystyczny pejzaż Gandawy z licznymi, przecinającymi ją kanałami. Sama nazwa miasta pochodzi od celtyckiego słowa „ganda” określającego miejsce zbiegu rzek – tutaj rzeki Lys wpadającej do rzeki Skaldy. Łączące je kanały były ważnym szlakiem komunikacyjnym. Kompozycję od dolnej krawędzi płótna otwiera lustro wody, rozciągające się na całej jej szerokości. Perspektywa zbieżna prowadzi nas wraz z nurtem w głąb płótna. Prawy i lewy brzeg zajmują zabudowania, których ceglaną strukturę Willaert odzwierciedlił szczegółowo na pierwszym planie. Ich zarysy odbijają się w niemal srebrnym lustrze wody.

Artysta zaprasza widza do podążania kanałem w nieokreśloną, ukrytą za zakrętem przestrzeń miasta. Widz może stać się pasażerem łodzi przemierzającej kanał, podobnej do tych, ukazanych na płótnie. Willaert ukazując widok Gandawy skupia się na zjawiskach świetlnych, precyzyjnie oddaje kierunek padania promieni słonecznych. Lewa część zabudowy tworzona jest jasną, rozbieloną paletą barw, co daje efekty mocnego oświetlenia, wręcz prześwietlenia. Kontrastuje z nią prawa strona, ukazana w ciemniejszych barwach, skąpana w cieniu. Poprzez ukazanie urokliwego widoku Gandawy artysta zaprasza nas do swojego rodzinnego miasta.

Tekst: Katarzyna Bartosiak
Literatura:
*Galeria Rogalińska Edwarda Raczyńskiego, oprac. M.Gołąb, A.Ławniczakowa, M.P.Michałowski, [katalog wystawy w Muzeum Narodowym w Poznaniu, listopad 1997-marzec 1998], Poznań 1997, poz. kat.436.
**Flandria, https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3901419 [dostęp, 26.06].