Opis:

Armand Edmond Jean (1858-1936) zajmował się malarstwem i grafiką. Studiował w École des Beaux-Arts w Paryżu razem z zaprzyjaźnionym Seuratem. Ich nauczycielami byli m.in. Rudolf Lehmann i Luc-Olivier Merson. W 1885 roku Armand odbył podróż do Włoch, która poskutkowała niesłabnącym zachwytem dla sztuki kraju. Artysta poznał m.in. van Gogha, Mallarmégo, Verlaine’a. Uznanie przyniosły mu tajemnicze portrety kobiece przedstawiające mieszkanki Paryża, które następnie rozwinęły się w kompozycje bardziej symbolistyczne w wyrazie. Od 1900 roku malarz zwraca się w kierunku nabizmu. Wystawia na Salonie Société Nationale des Beaux-Arts, wiedeńskiej „Secesji”, czy Salonie „Jesiennym”**, by w 1925 uczestniczyć w założonym razem z Albertem Besnardem w 1923 roku opozycyjnym do akademickich, prezentującym nowe tendencje w sztuce – Salonie de Tuileries***.
Postać ukazana na obrazie powraca w twórczości Aman-Jeana wielokrotnie. Kobieta identyfikowana jest jako guwernantka dzieci artysty – Ella Carmikaël (Carmichael)****.

Opis obrazu:

Artysta namalował ujętą do wysokości nieco poniżej piersi, praktycznie nagą postać młodej, ciemnowłosej kobiety. Lewą dłonią wspiera się ona o błękitno-czerwoną wazę, a prawą podtrzymuje naręcza kwitnących pędów eukaliptusa. Eukaliptus jest rośliną symboliczną mającą zapewnić długowieczność, spokój, chroniącą od złego*****.

Pędy wiecznie zielonej rośliny nie poddają się bezwolnie gestom kobiety. Zdają się nie tyle być osadzonymi, co wyrastać ze stojącej wyżej wazy. Zajmują praktycznie całą pustą przestrzeń kompozycji, ujmując swymi delikatnymi liśćmi esowato wygiętą sylwetkę niewiasty i rozpościerając się na jej wyciągniętym, spoczywającym zapewne na stole, czy też szafce prawym przedramieniu.
Jasnozielone pędy eukaliptusa pokryte niewielkimi, pastelowej barwy kwiatami stają się naturalnym ornamentem, tak charakterystycznym dla sztuki Art Nouveau. Jednak pretendują do bycia czymś więcej niż jedynie ozdobnym detalem pojawiającym się w tle przedstawienia, pragną tym przedstawieniem zawładnąć, otoczyć go swą symboliczną opieką.

Tekst: Agnieszka Wajroch
Literatura:
*Salon secesyjny: [Galeria Samuela Binga, 26 grudnia 1895 – styczeń 1896]: pierwszy katalog, [obrazy, pastele, akwarele, rysunki] Salon secesyjny (01; 1895/1896; Paryż), dostępny online: https://gallica.bnf.fr/…/bpt6k5832745c/f47.item.texteImage, [dostęp: 14.04.2021],
**Galeria Rogalińska Edwarda Raczyńskiego, oprac. M. Gołąb, A. Ławniczakowa, M. P. Michałowski, [katalog wystawy w Muzeum Narodowym w Poznaniu, listopad 1997-marzec 1998], Poznań 1997, poz. kat. 5 i nota biograficzna s.5,
***Por. Numéro consacré au premier Salon des Tuileries, Cazette des Sept Arts. Architecture, Peinture, Sculpture, Musique, Poesie, Danse, Cinegraphie, Nr. 8, 20.05.1923,
online: http://www.cineressources.net/consultati…/web/o000/530.pdf, [dostęp: 14.04.2021],
****Por. wizerunek Elli Carmikaël z 1906 roku: https://en.wikipedia.org/wiki/Edmond_Aman-Jean…, [dostęp: 14.04.2021],
*****W. Kopaliński, Słownik symboli, Warszawa 1990, pod hasłem drzewo, eukaliptus australijski, b.p.