Weekend otwarcia Muzeum Kultur Świata

Zapraszamy do refleksji nad europocentrycznym rozumieniem słowa „egzotyczny”.

Miejsca oraz kultury, w których powstały prezentowane na ekspozycji przedmioty, były przez długi czas określane i traktowane w Europie jako „egzotyczne”, czyli „zewnętrzne” (gr. exotikós) lub „ex-otic” – nie znane nawet ze słyszenia. Funkcjonowały poza kręgiem kultury europejskiej, uznawanym za najważniejszy i jedyny poprawny. Często (mniej lub bardziej świadomie) były poddawane stereotypizacji, orientalizacji, idealizacji, wreszcie – egzotyzacji. Skutkowało to uproszczeniami oraz prymitywizacją w ich postrzeganiu i rozumieniu. Podejście takie zauważalne jest w kulturze Zachodu do dziś.

Obok muzealiów z różnych krajów świata umieściliśmy 20 odpowiadających im wiekiem, funkcją lub formą przedmiotów z Polski. Może Was zaskoczyć to zestawienie! Jednak czy faktycznie zabytki te tak bardzo się między sobą różnią? Które z nich są bardziej „egzotyczne”? Co o tym decyduje?

W nawiązaniu do rozwijającego się od lat 80. XX wieku nurtu postkolonialnego, chcemy Was zachęcić, abyście zwiedzając wystawę odpowiedzieli sobie na pytania: co, kiedy, przez kogo i dlaczego nazywane jest „egzotyką”? Jakie emocje wywołuje to określenie? A może „egzotyka” to w dzisiejszym globalnym świecie pojęcie już niestosowne? Niepoprawne? Nieaktualne? „EX”?

Wystawa nie daje gotowych odpowiedzi, lecz zaprasza do dialogu i dyskusji.

Wystawa prezentuje kolekcję kolorowych rysunków ze zbiorów własnych Muzeum Kultur Świata. Składa się na nią 50 prac nigdy wcześniej nie pokazywanych i nie publikowanych. Powstały jako dokumentacja wizualna Zbiorów Ludoznawczych im. Heleny i Wiesławy Cichowicz. Rysowane z natury, przedstawiają unikatowe stroje ludowe oraz ich elementy, a opisy strojów z tych rysunków znajdują się w „Przewodniku po zbiorach Towarzystwa Ludoznawczego” z 1911 roku.

Prace zostały wykonane zostały w latach 1930-1939, między innymi przez Tadeusza Kołomłockiego, Tadeusza Kurpińskiego oraz Wandę Ebertównę. Daty zapisane na rysunkach świadczą o tym, że niektóre z nich powstawały tuż przed wybuchem II wojny światowej. To podkreśla ich wyjątkowość i wywołuje wrażenie niesamowitości. Większość z przedstawionych na rysunkach strojów nie przetrwało pożogi wojennej i nigdzie się nie zachowało, nawet w zbiorach muzealnych.

Pod warstwą estetyczną i artystyczną rysunków kryje się niezwykły materiał źródłowy. Są one wiernym odwzorowaniem strojów ze wszystkimi detalami, z wymiarami poszczególnych części ubrania, zawierają informacje, które pozwalają na zrekonstruowanie danego stroju. I dzięki temu na ekspozycji  obok rysunków pojawi się sukmana wielkopolska, kabat krotoszyński, kabat ołobocki, tołubek z Myjomic i czamara bamberska, uszyte specjalnie na tę wystawę, wyłącznie na podstawie rysunków.

Te delikatne kolorowe dokumenty z papieru to inspirujący materiał zapraszający do kreatywności.

^{Tkanina, spódnica, Peru, MNP Ep 1978 p4, fot. MNP}

^{Rysunek kabota krotoszyńskiego, MNP Ed 516, fot. MNP}

Urszula Baszczyńska-Gosz
dr hab. Joanna Minksztym

Iwona Rosińska