Ukryte znaczenia. Motyw wnętrz w sztuce polskiej od XIX do XXI wieku
12 września, 2025 10:00 - 18 stycznia, 2026 17:00
Bilety na wystawę
♦ bilet normalny: 25 zł
♦ bilet ulgowy: 15 zł
♦ bilet bezpłatny: dzieci poniżej 7. roku życia
♦ bilet grupowy szkolny dla min. 10 osób z lekcją muzealną: 10 zł/osoba
♦ bilet łączony normalny: 39,00 zł
(bilet uprawnia do wstępu do muzeum oraz na wystawę
„Ukryte znaczenia. Motyw wnętrz w sztuce polskiej od XIX do XXI wieku”)
♦ bilet łączony ulgowy: 24,10 zł
(bilet uprawnia do wstępu do muzeum oraz na wystawę
„Ukryte znaczenia. Motyw wnętrz w sztuce polskiej od XIX do XXI wieku”)
Bilety dostępne w kasie muzeum przy Alejach Marcinkowskiego 9 oraz na platformie sprzedaży biletów on-line 
Mistrzowskie wnętrza
Od 12 września zapraszamy do: najpiękniejszych salonów, gabinetów, buduarów, jadalni czy dziecięcych pokoi, stworzonych na przestrzeni różnych epok – od biedermeieru i realizmu do współczesności – przez wybitnych polskich artystów. Zaprezentujemy ponad 130 obrazów pędzla: Aleksandra Gierymskiego, Józefa Mehoffera, Konrada Krzyżanowskiego, Wojciecha Weissa, Tytusa Czyżewskiego, Józefa Czapskiego, Jerzego Nowosielskiego, Jarosława Modzelewskiego, Wilhelma Sasnala.
wyżej: Aleksander Gierymski, „Wnętrze mieszkania Gierymskich w Monachium (Pracownia w Monachium)”, 1870–1872,
Muzeum Narodowe w Krakowie, nr inw. MNK II-a-707
niżej: Aleksander Gierymski, „Wnętrze”, ok. 1870,
Muzeum Narodowe w Krakowie, nr inw. MNK II-a-706
Niecodzienny eksperyment
Wystawą „Ukryte znaczenia. Motyw wnętrz w sztuce polskiej od XIX do XXI wieku” proponujemy Gościom udział w niecodziennym eksperymencie. Zachęcamy do przestrojenia uwagi.
Zamiast skupiać się na pierwszym planie obrazu, skoncentrujmy uwagę na jego tle.
Wówczas mogą objawić się nam ukryte dotąd przed wzrokiem i umysłem znaczenia.
Leon Wyczółkowski, „Wiosna – wnętrze pracowni artysty”, 1931,
Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, nr inw. MOB W-433
Historia duszy
Takim znaczącym tłem obrazów zgromadzonych na wystawie są wnętrza, a ukrytym znaczeniem, objawiającym się widzowi, który potrafi przestroić uwagę na ich odbiór, jest to, co nazwać można historią duszy. Przestrzenie, w których przebywają ludzie są bowiem uczłowieczone, stają się w malarstwie metaforą duszy, a przedstawienie historii tej metafory jest najważniejszym celem wystawy.
Przez otwarte okna, uchylone drzwi,
w blasku lamp i w lustrzanych odbiciach zobaczymy…
Powracające w obrazach motywy otwartych okien, uchylonych drzwi czy luster funkcjonują jako metafory przejścia, refleksji, introspekcji – zmieniając z pozoru statyczną przestrzeń w miejsce konstytuowania się duchowego i społecznego sensu, autokreacji i samopoznania.
Władysław Czachórski (1850–1911), „Zadumana”, 1883, Muzeum Narodowe w Warszawie, nr inw. MP 250 MNW
Młoda Polska
Wystawę otwiera przestrzeń sztuki Młodej Polski, gdzie wnętrza ulegają nasyceniu metaforami.
W obrazach Konrada Krzyżanowskiego, Józefa Mehoffera, Ferdynanda Ruszczyca i Wojciecha Weissa pojawiają się przepełnione typowym dla epoki symbolizmem motywy pustego wnętrza, otwartego okna czy drzwi.
Podobnie znaczące są sceny cichych wieczorów przy świetle lampy, które ukazują ukazujące samotność ja w otoczeniu groźnej otchłani.
♦ Jacek Malczewski
♦ Anna Bilińska-Bohdanowicz
♦ Olga Boznańska
♦ Józef Pankiewicz
♦ Józef Mehoffer
♦ Ferdynand Ruszczyc
♦ Konrad Krzyżanowski
♦ Wojciech Weiss
Biedermeier i realizm
♦ Karol Schweikart
♦ Aleksander Gierymski
♦ Leon Wyczółkowski
♦ Wacław Koniuszko
♦ Bronisława Rychter-Jankowska
W epoce biedermeieru malarstwo ukazuje przemiany społeczne: oddzielenie przestrzeni prywatnej od zawodowej oraz stopniowe wyodrębnianie mieszkania jako intymnego świata codzienności.
Wnętrze staje się zarówno azylem, jak i manifestacją stylu życia mieszkańców.
Popularne są portrety we wnętrzach, które pełnią rolę opowieści o tożsamości przedstawianych postaci – ich statusie, aspiracjach i wartościach.
Szczególne znaczenie mają obrazy wnętrz chłopskich izb, w których nędzne wyposażenie jest obrazową interpretacją problemów społecznych.
Nowoczesność XX wieku
Kształt XX-wiecznej nowoczesności odbija się we wnętrzach Pronaszki, Czyżewskiego i Czapskiego.
Artyści porzucają tradycyjne hierarchie obrazu.
Pierwszy plan i tło zyskują równorzędne znaczenie, a wnętrze staje się polem formalnych eksperymentów.
W nurcie formizmu i futuryzmu powstają dynamiczne kompozycje, w których kształty, geometria i kolor tworzą nowoczesną wizję przestrzeni – zrywa się z realizmem na rzecz ekspresji i konstrukcji.
♦ Tytus Czyżewski
♦ Tadeusz Makowski
♦ Zbigniew Pronaszko
♦ Józef Czapski
♦ Piotr Potworowski
♦ Artur Nacht-Samborski
Współczesność
♦ Jerzy Nowosielski
♦ Jacek Sienicki
♦ Wojciech Korytowski
♦ Barbara Skąpska
♦ Łukasz Korolkiewicz
♦ Zbysław Maciejewski
♦ Jarosław Modzelewski
♦ Wilhelm Sasnal
♦ Jakub Adamek
W malarstwie współczesnym motyw wnętrza powraca w nowych kontekstach, stając się wehikułem artystycznego eksperymentu. Jest areną zderzenia tego co prywatne z publicznym. Stanowi tło malarskich wypowiedzi, dotyczących przeszłości, traumy (np. w obrazach Wilhelma Sasnala), kultury popularnej.
Jest też polem sztuki konceptualnej (u Jarosława Kozłowskiego).
Artyści koncentrują się na wybranych motywach, fragmentach wnętrza (np. Barbara Skąpska), tworząc abstrakcyjne kompozycje (obrazy Jacka Sienickiego czy Andrzeja Strumiłły).
Poddają je doświadczeniom związanym z percepcją (jak Zbigniew Rogalski).
Kuratorki
dr Maria Gołąb
dr Agnieszka Skalska
Kierownik projektu
Karina Adamska
Aranżacja
Paulina Tyro-Niezgoda
Piotr Matosek
Identyfikacja wizualna wystawy
Piotr Marzol
na grafice: Józef Mehoffer (1869–1946), Cynie, 1911, Muzeum Narodowe w Warszawie (fragment)
