Znak Zwycięstwa – wizerunki orła białego ze zbiorów MNP

Name: Znak Zwycięstwa – wizerunki orła białego ze zbiorów MNP
Start: 2025-06-12T10:00:00+02:00
End: 2026-02-08T17:00:00+01:00
Location: Muzeum Sztuk Użytkowych w Zamku Królewskim w Poznaniu

12 czerwca, 2025 10:00 - 8 lutego, 2026 17:00

Rok 2025 ustanowiono Rokiem Milenium Koronacji Dwóch Pierwszych Królów Polski w Gnieźnie: Bolesława Chrobrego oraz Mieszka II Lamberta. Wydarzenia te dały początek wzrastania pozycji Polski na średniowiecznej mapie Europy, która to z księstwa przeistoczyła się w królestwo.

_{Bolesław Chrobry, portret należy do serii powstałej z prawdopodobnym udziałem Jana Bogumiła Plerscha, Polska, XVIII/XIX w., nr inw. MNP Mp 1208}

1000-lecie koronacji pierwszych Piastów nie jest jedynym jubileuszem przypadającym w 2025 roku. Należy bowiem pamiętać o 730. rocznicy koronacji Przemysła II, który wstąpił na tron 26 czerwca 1295 r. po 157 latach rozbicia dzielnicowego. To właśnie wtedy narodził się znak odradzającego się królestwa – Orzeł Biały. Dziś – symbol polskiej państwowości.

_{Przemysł II, portret należy do serii powstałej z prawdopodobnym udziałem Jana Bogumiła Plerscha, Polska, XVIII/XIX w., nr inw. MNP Mp 1221}

Orzeł Biały w roli głównej

W poznańskim Zamku Królewskim, wzniesionym właśnie przez ostatniego męskiego przedstawiciela wielkopolskiej linii dynastii Piastów, znajduje się stała ekspozycja poświęcona genezie i ewolucji polskiego herbu państwowego. Od 12 czerwca br. pojawią się na niej nowe, unikatowe obiekty. Wszystko za sprawą jubileuszowego pokazu „Znak Zwycięstwa – wizerunki Orła Białego ze zbiorów MNP”, gdzie będzie można zobaczyć artefakty datowane od 1295 do 1939 roku.

Tak rozległy zakres czasowy pozwoli zaprezentować nie tylko formy, w których wykorzystywano Orła Białego, ale i ich konteksty.

Z jednej strony zobaczymy monety, banknoty, sztandary wojskowe, medale, ordery, biżuterię, akcesoria domowe i okolicznościowe, jak np. blankiety życzeń ślubnych.

Z drugiej poznamy Orła Białego jako znak i symbol Królestwa Polskiego i królewskiej chwały władców, znaku patriotyzmu z czasów powstań narodowych i walk o niepodległość oraz pracy organicznej, znak dumy z odzyskiwania niepodległości i zaangażowania w budowanie znaczenia Polski na arenie międzynarodowej.

_{Grosz krakowski Kazimierza Wielkiego, rewers i awers, mennica: Kraków, 1367-1370; srebro bite; średn. 2,8 cm, nr inw. MNP GN N 464.}

^{Bransoleta z wprawionym Krzyżem Kawalerskim Orderu Virtuti Militari i dwiema miniaturami Orderu Wojskowego Księstwa Warszawskiego, MNP WH 1531}

^{Klamry do pasa po powstańcu styczniowym Zygmuncie Wawszczaku z Cieklina powiat Jasło, 1863, MNP WH 311}

Pokaz otworzy odwzorowanie jedynego zachowanego egzemplarza pieczęci majestatowej króla Przemysła II. Na awersie przedstawia ona władcę zasiadającego na tronie, na rewersie – Orła Białego.

więcej informacji nt. pieczęci

_{Pieczęć majestatowa króla Przemysła – rewers, 1295; Archiwum Diecezjalne w Pelplinie, nr inw.: Klasztor Żukowo 1., fot. Przemysław Dąbkowski}

Potęga symbolu

Pokaz „Znak Zwycięstwa – wizerunki orła białego ze zbiorów MNP” jest opowieścią o potędze symbolu, łączącego przeszłość z teraźniejszością. Ukazuje jak Orzeł Biały towarzyszył Polakom w chwilach walki i chwały, stając się znakiem nadzieli, patriotyzmu i niepodległości.

To także opowieść, w której nie brakuje wielkich postaci i nazwisk czy też wydarzeń związanych z Wielkopolską – choćby Wojciech Trąmpczyński, Powstanie Wielkopolskie, Powszechna Wystawa Krajowa.

Wszystko w Sali Przemysła w Muzeum Sztuk Użytkowych w Zamku Królewskim w Poznaniu.

_{u góry po prawej:

Order Orła Białego Wojciecha Trąmpczyńskiego (1860 – 1953), marszałka Sejmu Ustawodawczego (1919 – 1922) i Senatu (1922 – 1927) nadany w 1927 r., Polska, 1927, nr inw. MNP GN E 6916}

_{u dołu po prawej:}_{Plakat Powszechna Wystawa Krajowa, Poznań, maj-wrzesień 1929, projekt: Wojciech Jastrzębowski, 1928 , wykonanie: Zakłady Graficzne „Biblioteka Polska”, Bydgoszcz, nr inw. MNP Pl 12}