NEOROKOKOWY PARAWAN KOMINKOWY
Autor: „CARL R. REINER – KARL LEWINSKY
ATELIERS u. WERKSTÄTTEN FÜR
ARCHITEKTUR UND RAUMKUNST
Ξ BERLIN W. LENNESTR. 2 Ξ”
Miejsce powstania: Berlin
Czas powstania: II poł. XIXw.
Technika/materiał: skóra polichromowana, drewno, metal
Wymiary: 90,5 x 119,4 (zsumowana szerokość kawter)
Sygnatury/ napisy: Pod dolną listwą środkowej kwatery centralnie przybito metalową plakietkę z wygrawerowanymi danymi (firmy, w której zakupiono parawan):
„CARL R. REINER – KARL LEWINSKY
ATELIERS u. WERKSTÄTTEN FÜR
ARCHITEKTUR UND RAUMKUNST
Ξ BERLIN W. LENNESTR. 2 Ξ”
Własność i nr inwentaryzacyjny: Muzeum Narodowe w Poznaniu MNP Rd 622
Miejsce ekspozycji: Muzeum Pałac w Rogalinie, gabinet
Przez wiele lat parawan kominkowy był przechowywany w magazynie MNP na Wzgórzu Przemysła. Dzięki konserwacji przeprowadzonej w 2014 roku, odzyskał walory ekspozycyjne i obecnie stanowi element wyposażenia pałacu w Rogalinie.
Podczas prac dokonano odkrycia oryginalnego odwrocia parawanu, zasłoniętego tkaniną azbestową. Jest ono świetnie zachowane i stanowi ozdobne wykończenie mebla, które zdecydowano się wyeksponować.
Konserwacja trwała ponad sześć miesięcy. Z uwagi na różnorodność materiałów użytych do wykonania parawanu, wśród których dominowała skóra, prace wykonano w Pracowni Konserwacji Papieru i Skóry, we współpracy z Pracownią Konserwacji Sztuk Użytkowych, Pracownią Konserwacji Malarstwa i Rzeźby Polichromowanej, Pracownią Badań Technologiczno – Konserwatorskich i Pracownią Konserwacji Ram i Pozłotnictwa.
Pierwszym etapem prac było sporządzenie dokumentacji opisowej, fotograficznej i badań technologicznych. Okazało się, że gruba tkanina przybita wtórnie do odwrocia parawanu jest wykonana z azbestu. Zdemontowano niewielki fragment, by uzyskać dostęp do pęknięcia w górnej części prawej kwatery i odkryto oryginalne, ozdobne wykończenia. Zwołana została wewnętrzna komisja, która zadecydowała o przywróceniu pierwotnego wyglądu parawanu.
Następnie obiekt oczyszczono na sucho. Rozdzielono parawan na kwatery i zdemontowano część elementów metalowych, by umożliwić naprawy skórzanych lamówek na krawędziach. Uzupełniono ubytki drewnianej ramy. Całą powierzchnię warstwy malarskiej oczyszczono chemicznie. Lamówki, które pełnią rolę wykończeniową na krawędziach obiektu, były bardzo zniszczone, kruche i przesuszone. Natłuszczono je i zbuforowano. Osypujące się lico skóry skonsolidowano za pomocą kleju rybiego i bibuły japońskiej. Po ustabilizowaniu powierzchni przystąpiono do uzupełniania licznych ubytków. Był to najbardziej czasochłonny etap konserwacji. Skórzane łaty wklejano zarówno od strony mizdrowej, jak i od lica. Każdą łatkę szrafowano, by uzyskać efekt gładkich krawędzi uzupełnień i scalano kolorystycznie. Zdeformowaną skórę w miejscu pęknięcia na prawej kwaterze wyprostowano i podklejono od strony odwrocia dobraną kolorystycznie cienką tkaniną- krepoliną. Miejsca przetarć i ubytków w obrębie przedstawienia zabezpieczono klejem rybim i uzupełniono kitem sporządzonym z wiórków skórzanych i kleju króliczego. Nakładano wielokrotnie cienkie warstwy kitu po każdorazowym wyschnięciu, a nadmiary ścinano i wygładzano za pomocą skalpela. Pokrywano je werniksem i scalano kolorystycznie, z powtórzeniem warstw występujących w oryginalnej technice malarskiej. Na koniec całą powierzchnię zabezpieczono werniksem. Otwory po zardzewiałych gwoździach usuniętych w trakcie demontażu tkaniny azbestowej zostały zakitowane kitem do drewna, pokryte werniksem i podbarwione. Oryginalne zawiasy i wkręty poddano pełnej konserwacji i z powrotem zamontowano, a gwoździe tapicerskie, wyjęte w trakcie prac nad krajkami przywrócono. Ostatnim etapem prac było połączenie za pomocą zawiasów, skrzydeł i panelu środkowego .
Opracowała: Aleksandra Kwiatkowska
(Pracownia Konserwacji Papieru i Skóry MNP)
Autor prac konserwatorskich: Aleksandra Kwiatkowska, Katarzyna Gustek, Grażyna Musiał, Monika Rudy-Sikora (Pracownia Konserwacji Papieru i Skóry MNP)
Współpraca:
Paweł Napierała (Pracownia Konserwacji Malarstwa i Rzeźby Polichromowanej MNP)
Tomasz Pokorski (Pracownia Konserwacji Mebli)
Mariusz Drewniak (Pracownia Konserwacji Ram i Pozłotnictwa MNP)
Waldemar Baruch (Pracownia Konserwacji Sztuk Użytkowych MNP)
Badania laboratoryjne: Anna Michnikowska (Pracownia Badań Technologiczno – Konserwatorskich MNP)
Dział profilaktyki MNP:
Dokumentacja fotograficzna: Marek Peda (Pracownia Konserwacji Ram i Pozłotnictwa MNP)
Badania historyczno-artystyczne: brak
Konsultacje: Katarzyna Męczyńska, Hanna Kutzner (Pracownia Konserwacji Malarstwa i Rzeźby Polichromowanej), Błażeczek Łucja (Pracownia Konserwacji Ram i Pozłotnictwa)
Literatura:
1. Skóra w obiektach muzealnych, [w:] Ochrona zbiorów. Seria wydawnicza Narodowego Instytutu Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów oraz Muzeum Narodowego w Krakowie, zeszyt IV, Kraków 2013r., s. 32-34;
2. Koldeweij, E. F., Gilt leather as an Upholstery Material, [w:] Furnishing textiles. Studies on Seventeenth- and Eighteenth-Century Interior Decoration, ABEGG-STIFTUNG 2009 r., s.182;
Inne:
Prace konserwatorskie zrealizowane w ramach projektu „Rewaloryzacja i modernizacja zespołu pałacowo-parkowego w Rogalinie, Oddziału Muzeum Narodowego w Poznaniu. II etap”.
