Dwa duże porcelanowe wazony z kobaltową dekoracją
Autor: nieznany
Miejsce powstania: Japonia, najprawdopodobniej Arita lub Seto w Owarii
Czas powstania: koniec XIX wieku
Technika/materiał: forma toczona na kole, porcelana szkliwiona, dekoracja malarska – podszkliwna, kobaltowa
Wymiary: wazon 1 (nr inw MNP Rog 44) - wysokość 95 cm, średnica 40 cm,
wazon 2 (nr inw MNP Rog 45) - wysokość 96 cm, średnica 40 cm,
wysokość obu wazonów po konserwacji: 131 cm
Sygnatury/ napisy: brak
Własność i nr inwentaryzacyjny: Muzeum Pałac w Rogalinie MNP Rog 44 i MNP Rog 45
Miejsce ekspozycji: Muzeum Pałac w Rogalinie
Stan obu wazonów przed podjęciem prac konserwatorskich był zły. Ceramika była bardzo zabrudzona wewnątrz i na zewnątrz. Jeden z wazonów (nr inw.MNP Rog 45) był rozbity na trzy części i nieprofesjonalnie sklejony - nierówno, z przesunięciami, z ciemnymi zaciekami użytego spoiwa. Ponadto miał pęknięcie w strukturze, a w górnej części duży ubytek. Charakterystycznym i najpoważniejszym dla obu wazonów uszkodzeniem było odcięcie górnych partii szyi z wylewem, deformującym wyobrażenie pierwotnego kształtu i gabarytu obiektów. Charakter zniszczenia świadczy, że był to zabieg zamierzony, mający przypuszczalnie na celu obniżenie pierwotnej wysokości wazonów. Być może takie działanie zainicjowane było wcześniejszym uszkodzeniem górnej partii jednego z wazonów, a drugi przycięto na tą samą wysokość, aby niejako wyrównać i spasować oba. Brak jest informacji kiedy uszkodzenia te miały miejsce. Zachowane w WUOZ zdjęcie przedstawia wazony już po niefortunnych „przeróbkach”. Wazony zostały wyniesione z pałacu w Rogalinie najprawdopodobniej w 1946 roku i przez kolejne kilkadziesiąt lat znajdowały się w kościele w Rogalinie. Użytkowane były we wnętrzu kościelnym jako naczynia na dekoracje m.in bożonarodzeniowe.
Celem podjętych w 2013 roku prac konserwatorskich było przywrócenie wazonom walorów wystawienniczych i ekspozycja w pierwotnym miejscu, czyli wnętrzach pałacu w Rogalinie.
W pierwszej kolejności obiekty zdezynfekowano i oczyszczono. Usunięto zachlapania z wosku, ciemne i żółte zacieki oraz intensywne zabrudzenia z powierzchni i wnętrza naczyń. Wazon nr inw. MNP Rog 45 rozklejono, doczyszczono ceramikę z pozostałości klejów. Następnie ustabilizowano strukturalne pęknięcie czerepu i sklejono zachowane fragmenty we właściwym ułożeniu przy użyciu żywicy epoksydowej.
Uzupełniono ubytki ceramiki oraz wyrównano krawędzie przyciętych szyi wazonów masą zbliżoną do wyglądu oryginalnego czerepu, którą przygotowano na bazie spoiwa epoksydowego i odpowiednio dobranych kruszyw. Powierzchnie uzupełnień opracowano i nadano im maksymalną gładź. Uzupełnienia scalono kolorystycznie, wykonano rozmalowanie w kolorze kobaltowym, a następnie zabezpieczono werniksem akrylowym, nadając powierzchni charakterystyczny dla ceramiki połysk.
Podjęto decyzję o wykonaniu rekonstrukcji brakujących górnych partii wazonów, w celu ukazania ich pełnej formy i wielkości. Ponieważ nie zachowały się zdjęcia archiwalne przedstawiające wazony przed „przeróbką”, ani nie udało się odnaleźć wiernej analogii tego typu wazonu, wykonano autorski projekt przypuszczalnego kształtu na podstawie analizy wielkogabarytowych japońskich wazonów z końca XIX wieku. W projekcie przyjęto, że szyja z wylewem powinna stanowić około 2/3 wysokości brzuśca (co docelowo daje wielkość całego wazonu około 130 cm), wylew powinien być rozłożysty, zbliżony średnicą do średnicy brzuśca, zakończony falbaniaście, szyja - z uwagi na dekorację malarską w kwaterach – powinna być gładka (bez pierścienia/ pogrubienia). Rekonstrukcję wylewów wykonano z gipsu modyfikowanego i pomalowano w kolorze zbliżonym do tła ceramicznych wazonów. Nie są one na trwałe zamocowane do ceramicznych wazonów, są odrębnymi formami nasadzonymi na szyje wazonów. Zaproponowana rekonstrukcja jest hipotetyczną formą brakujących partii, pozwalającą jednak na właściwy odbiór całości okazałych wazonów.
Tekst opracowała: Sabina Figurniak
Autor prac konserwatorskich: Sabina Figurniak, Pracownia Konserwacji Sztuki Użytkowej
Współpraca: Waldemar Baruch (szablony do ciągnienia, pomoc przy pracach ciągnionych), Ewa Maliczak – Jarosik, Pracownia Konserwacji Ram, Patrycja Prędka (pomoc przy pracach ciągnionych)
Dokumentacja fotograficzna: Sabina Figurniak, Katarzyna Horzowska Kaźmierska
Badania historyczno-artystyczne:
Konsultacje: Joanna Kitamikado, Katarzyna Maleszko (MNW)
Literatura: -
Inne: fotografia ze zbiorów WUOZ, powojenna
Prace konserwatorskie zrealizowane w ramach projektu „Rewaloryzacja i modernizacja zespołu pałacowo-parkowego w Rogalinie, Oddziału Muzeum Narodowego w Poznaniu. II etap”.
