WŁAŚCICIELE PAŁACU - RACZYŃSCY herbu NAŁĘCZ
Kazimierz Raczyński (1739-1824)
jedyny syn Wiktora i Magdaleny z Działyńskich, kształcił się w poznańskiej Akademii Lubrańskiego i Collegium Nobilium pijarów w Warszawie. Pisarz wielki koronny - 1768, starosta generalny wielkopolski - 1779, marszałek koronny - 1782. Związany ze Stanisławem Augustem Poniatowskim, przystąpił do konfederacji targowickiej. W 1798 r. otrzymał pruski dziedziczny tytuł hrabiowski.
W Poznaniu odrestaurował zamek Przemysława i renesansowy ratusz, wybudował wg projektów J.Ch. Kamsetzera Odwach i nie istniejącą dziś Bramę Wroniecką. W 1760 r. ożenił się z Teresą z Moszczeńskich. Miał z nią dwie córki, Magdalenę i Michalinę. Młodszą Michalinę dla zachowania nazwiska wydał za mąż za swego kuzyna Filipa, oddając mu w 1784 r. swoje dobra w Wielkopolsce.
Filip Raczyński (1747-1804)
Jedyny syn Leona i Wiridiany z Bnińskich, poseł na sejmy, kupił pułk wojska i uzyskał rangę generała majora. Sprawami wojskowości nie zajmował się, bardzo sprawnie zarządzał natomiast swym znacznym majątkiem. W 1784 r. ożenił się z Michaliną z Raczyńskich. Z pięciorga dzieci z tego związku przeżyło dwoje - Edward, kolejny dziedzic Rogalina i Atanazy, w przyszłości pruski dyplomata, mecenas sztuki i kolekcjoner.
Po przedwczesnej śmierci żony Filip poświęcił się synom, którzy wychowywani przez ojca w dyscyplinie, otrzymali nowoczesne i wszechstronne wykształcenie. Jego siostrzenica Wiridiana Fiszerowa scharakteryzowała go następująco:"...był z figury raczej przystojny, o rysach regularnych i męskich, lecz pozbawiony wszelkiej gracji..., był bezwzględnie uczciwy, serce miał dobre i szlachetne zasady". Pochowany jest w kaplicy grobowej w Rogalinie.
Edward Raczyński (1786-1845)
Starszy syn Filipa i Michaliny z Raczyńskich, kapitan wojsk napoleońskich, poseł na sejmy Księstwa Warszawskiego i Wielkiego Księstwa Poznańskiego, królewsko-pruski szambelan, dziedziczny hrabia pruski. Był człowiekiem o szerokich zainteresowaniach i uzdolnieniach, zasłużonym dla kraju mecenasem nauki i sztuki, wydawcą wielu dzieł historyczno-źródłowych.
Fundator Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu i posągów pierwszych polskich władców w Złotej Kaplicy katedry poznańskiej, w Rogalinie wybudował kaplicę-mauzoleum i sprowadził tam prochy swoich przodków. W 1826 r. ożenił się z Konstancją z Potockich. Miał z nią syna Rogera. Zginął śmiercią samobójczą na wyspie jeziora w Zaniemyślu. Na posągu przy grobie znajdującym się przy kościele w Zaniemyślu żona umieściła napis: "Tu spoczywa Edward Nałęcz hr. Raczyński, który dla siebie był skąpy, pomocny biednym, hojny dla Ojczyzny."
Roger Raczyński (1820-1864)
Jedyny syn Edwarda i Konstancji z Potockich. Studiował w Berlinie historię, prawo i filozofię, jego pasją była literatura. Współtwórca Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu, polityk, uczestnik Wiosny Ludów, po powstaniu styczniowym musiał uciekać z kraju przed aresztowaniem. Zmarł w Paryżu w 1864 r., w Rogalinie pochowany został dwa lata później.
Dwukrotnie żonaty: z Marią Gottschall (1850) i córką swej przyrodniej siostry, Konstancją z Lachmanów (1862). Jego jedynym synem był Edward Aleksander. "Roger był nieodrodnym dzieckiem swej epoki. W miarę sentymentalny, tajemniczy, nieopatrzny, a przy tym smutny" - tak pisał o nim jego wnuk, Edward Bernard Raczyński.
Edward Aleksander Raczyński (1847-1926)
Naturalny syn Rogera Raczyńskiego i Zeneidy z Hołyńskich Lubomirskiej, tajny szambelan i kawaler orderów papieskich, żołnierz, podróżnik, mecenas sztuki, kolekcjoner, znakomity lingwista władający siedmioma językami.
W Rogalinie przeprowadził gruntowną renowacje pałacu i stworzył w nim neobarokową bibliotekę z bogatym księgozbiorem, a zgromadzoną przez siebie kolekcję malarstwa udostępnił zwiedzającym w zbudowanej w tym celu galerii. Dwukrotnie żonaty: z Marią z Krasińskich, córką poety Zygmunta (1877) i Różą z Potockich (1886). Z pierwszego małżeństwa miał syna Karola Rogera, z drugiego Rogera Adama i Edwarda Bernarda. Zmarł w 1926 r. w Krakowie, pochowany jest w Rogalinie.
Roger Adam Raczyński (1889-1945)
Starszy syn Edwarda Aleksandra i Róży z Potockich, dyplomata, polityk, kolekcjoner. Studiował rolnictwo w Lipsku i malarstwo w Monachium. Wojewoda poznański - 1929-34, wiceminister rolnictwa - 1934-36, ambasador RP w Rumunii - 1938-40. Historyczną rolę odegrał we wrześniu 1939 r. skłaniając prezydenta I. Mościckiego do przekazania władzy Wł. Raczkiewiczowi, co zapewniło zachowanie ciągłości państwa polskiego. Ożeniony w 1925 r. z Heleną z Rohozińskich zmarł bezpotomnie w Atenach i tam został pochowany. Urnę z jego prochami przeniesiono do kaplicy grobowej w Rogalinie w 1993 r.
Edward Bernard Raczyński (1891-1993)
Młodszy syn Edwarda Aleksandra i Róży z Potockich, dyplomata, polityk, pisarz. Doktor prawa, studiował w Krakowie, Lipsku i Londynie. Od 1918 w służbie dyplomatycznej II RP, ambasador RP w Londynie od 1934 r., prezydent RP na Uchodźstwie - 1979-1986. Autor książek o tematyce politycznej i wspomnieniowej oraz przekładów poezji i pamiętników. Będąc po śmierci brata ostatnim właścicielem pałacu w Rogalinie, ustanowił w setną rocznicę swych urodzin Fundację im. Raczyńskich, której przekazał ocalałe zbiory rogalińskie i prawa własności do zespołu rezydencjonalnego. Trzykrotnie żonaty: z Joyous Markham (1925), Cecylią z Jaroszyńskich (1932) i Anielą z Lillpopów Mieczysławską (1991).
Z drugiego małżeństwa miał trzy córki: Wandę, Wiridiannę i Katarzynę. Ostatni męski potomek linii rogalińskiej, jest pochowany w kaplicy grobowej w Rogalinie.
Link do pełnego biogramu.
Autor: Joanna Nowak
