EDWARD BERNARD RACZYŃSKI
Młodszy syn Edwarda Aleksandra Raczyńskiego i Róży z Potockich, urodził się 19 grudnia 1891r. w Zakopanem. Ukończył Gimnazjum im. Jana Sobieskiego w Krakowie i studia na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie w 1915 r. uzyskał tytuł doktora praw. Studiował również w Lipsku i Londynie (London School of Economics). Od 1918r. rozpoczął działalność w dyplomacji polskiej, uczestnicząc w polskiej misji wojskowej w Bernie. W latach 1919-1926 był sekretarzem polskiego poselstwa w Kopenhadze. Do 1932 pracował w Ministerstwie Spraw Zagranicznych w Warszawie w Wydziale Wschodnim. Następnie od 1932 do 1934 był posłem nadzwyczajnym RP przy Lidze Narodów w Genewie i delegatem RP na Konferencji Rozbrojeniowej. W 1934 został ambasadorem RP w Londynie. W czasie II wojny światowej, w latach 1941-1945, kierował Ministerstwem Spraw Zagranicznych, (od 1942 w randze ministra stanu w gabinecie gen. Władysława Sikorskiego). Od 1947 został naczelnym polskim doradcą przy brytyjskim Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej. Na przestrzeni lat 1954-1972, wraz z Władysławem Andersem i Tomaszem Arciszewskim, był członkiem Rady Naczelnej Jedności Narodowej (Rada Trzech w Londynie), a w latach 1979-1986 Prezydentem RP na Uchodźstwie. Był również założycielem i długoletnim prezesem Instytutu Polskiego w Londynie i Muzeum im. Gen. WładysławaSikorskiego.
Jego dorobek literacki stanowi: The British-Polish Alliance, ItsOrigin and Meaning, 1948; Polska polityka zagraniczna w czasie II wojny światowej, 1953; W sojuszniczym Londynie (po polsku, 1960 i angielsku, 1962); Rogalin i jego mieszkańcy, 1964; Pani Róża, 1969; Od Narcyza Kulikowskiego do Winstona Churchilla, 1976; przekłady: Omar Khayyam; Rubayat(w tym samym tomiku własne poezje), 1960; Wirydiana Fiszerowa, Dzieje moje własne, 1975.
Jako Prezydent RP dzierżył: Order Orła Białego, Order Odrodzenia Polski. Był odznaczony: Orderem Zasługi Rzeczypospolitej, Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości, Orderem Piusa IX, Orderem Imperium Brytyjskiego, Orderem Korony Rumunii, Orderem Gwiazdy Wysokiego Państwa Afganistanu, łotewskim Orderem Trzech Gwiazd, duńskim Orderem Danebroga.
W 1991 r. założył Fundację im. Raczyńskich przy Muzeum Narodowym w Poznaniu, której przekazał obrazy i inne dzieła sztuki pochodzące z pałacu w Rogalinie oraz prawa własności do zespołu pałacowo-parkowego.
Był trzykrotnie żonaty: 1925 r. z Joyous Markham (zm. 1931), 1932 r. z Cecylią z Jaroszyńskich (zm. 1962), 1991 r. z Anielą z Lilpopów, primo voto Mieczysławską. Z małżeństwa z Cecylią z Jaroszyńskich urodziły się trzy córki: Wanda, Wirydiana i Katarzyna.
Zmarł, jako ostatni męski potomek polskiej linii Raczyńskich, 30 lipca 1993 r. w Londynie. Został pochowany 9 sierpnia 1993 r. w mauzoleum rodzinnym w Rogalinie.
Autor: Joanna Nowak
