Wojciech Weiss (1875-1950) urodził się w Rumunii, skąd w 1888 r. wraz z rodzicami przeprowadził się do Polski. Po ukończeniu krakowskiego gimnazjum rozpoczął naukę w Szkole Sztuk Pięknych. Liczne europejskie podróże pozwoliły na zapoznanie się artysty z ówczesnymi prądami artystycznymi, których recepcje odnaleźć można w jego twórczości. Mając zaledwie 23 lata zadebiutował na wystawie w warszawskim Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych. Uznany za obiecujący talent został rok później członkiem Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka”. Przez lata regularnie wystawiał swoje obrazy, zdobywając liczne nagrody. W jego twórczości można wyodrębnić różniące się stylistyką okresy. Pierwszy, określany jako ekspresjonistyczny, przesiąknięty symbolizmem, cechował się dziełami inspirowanymi twórczością Edwarda Muncha. Obrazy malowane ciemną paletą przepełnione były niepokojem i pesymizmem. Kolejny - okres biały, bierze swą nazwę od zajmujących artystę poszukiwań świetlnych. Dzieła tego okresu, malowane w jasnej kolorystce, pełne są radości życia. Pod koniec życia skupia się wokół nurtu realizmu socjalistycznego, dostosowując się od ówczesnych realiów.
Opis obrazu:
Obraz ukazuje widzianą ze wzgórza panoramę Kalwarii Zebrzydowskiej. Lewą część pola obrazowego zajmuje róg białego budynku pokrytego czerwoną dachówką. Przestrzeń wzgórza otoczona jest niską balustradą stanowiącą zabezpieczenie punktu widokowego. Drugi plan, ujmuje widok poniżej wzgórza. Ukazuje korony drzew zza których, z lewej strony, wyłaniają się dwie wieże Sanktuarium pasyjno-maryjnego oo. Bernardynów. Kolejne plany ukazują pasma pól, dalej rozmywające się zarysy gór.
Artysta używa jasnej, pastelowej palety barw. Kompozycja oparta jest na zasadach perspektywy powietrznej – pierwszy plan dzieła ukazany jest w intensywnych barwach, wraz z poruszaniem się w głąb obrazu kolory bledną, a krajobraz staje się niemal prześwietlony. Ściany budynku oraz pokryta trawą ziemia przy nim stanowią przestrzeń, na której artysta oddaje zjawiska świetlne ukazując sposób padania światła i rzucane na nie cienie. Sposób zakomponowania pierwszego planu sprawia wrażenie jakby widz był częścią obrazu. Jego miejsce jest na punkcie widokowym, przy ścianach budynku. Zaprasza to do przyjrzenia się pejzażowi. Zastosowanie stonowanej palety barw oraz sposób zakomponowania widoku sprawiają wrażenie harmonii
i budzą uczucie spokoju.
Tekst: Katarzyna Bartosiak
Literatura:
Galeria Rogalińska Edwarda Raczyńskiego, oprac. M.Gołąb, A.Ławniczakowa, M.P.Michałowski, [katalog wystawy w Muzeum Narodowym w Poznaniu, listopad 1997-marzec 1998], Poznań 1997, poz. kat.426.
