Charles Doudelet (1861-1938) urodził się w Lille na terenie Francji. Był malarzem flamandzkim.* Jego ścieżka artystycznych zainteresowań była urozmaicona. Studiował muzykę i rzeźbę. Następnie wykonywał odlewy z brązu. Zajmował się fotografią. Pracował dla profesora Emile Van Ermengem, bakteriologa, dla którego rysował wizerunki preparatów mikroskopowych.** Ostatecznie poświęcił się grafice. Nauki pobierał u Constantina Meuniera. Tworzył między innymi ilustracje do książek. Doudeleta fascynowała teatralna w swym wyrazie twórczość literacka Maeterlincka. Na jego zamówienie w 1896 roku zilustrował zbiór pieśni „Douze Chansons”.*** Z czasem malował także akwarelami i farbami olejnymi. Inspirował się przede wszystkim malarzami quattrocenta.****
Opis obrazu:
Obraz „Pobożność” zakupiony został przez Edwarda Aleksandra Raczyńskiego w Paryżu, w roku 1900, na aukcji zbiorów Siegfrieda Binga. Łączy on secesyjną formę z kompozycją przypominającą średniowieczne miniatury.*****
Na tym niewielkim obrazku artysta uwiecznił dwa bliźniacze zbiorniki wodne. Są one podmurowane. Mają kształt owalny. Otaczają je smukłe sylwetki wysokich drzew. Jedyne, wyróżniające się na tle równinnego otoczenia, porośniętego niskopienną i różnorodną roślinnością. Po przekątnej pola obrazowego namalowano wiodącą przez łąki ścieżkę. Dopiero po chwili, wśród zieleni, dostrzegamy sztafaż dwóch postaci. Stoją one przy pierwszym basenie. To dwie siostry zakonne odziane w czarne habity. Są pogrążone w modlitwie. Dłonie mają złożone. Ich odbicie utrwalono dodatkowo w lustrze wody. Uwagę zwraca zwielokrotniony dualizm kompozycji przedstawienia. Dwa zbiorniki wodne. Dwie grupy drzew. Dwie zakonnice, których obecność w dziele zostaje zdublowana poprzez ich odbicie w wodzie. Dwa odmienne światy.
Namalowana przez Doudeleta woda staje się swoistym lustrem świata duchowego. W jego odbiciu sylwetki kobiet utrwalone zostają na tle pokrytego obłokami sklepienia niebieskiego. Niezauważanego często podczas codziennych, wielogodzinnych modlitw, ze spuszczonym wzrokiem, w kontemplacji, nierzadko w zamkniętych pomieszczeniach. „Pobożność” ukazuje piękno i bogactwo świata docelowego, do którego zanoszone modlitwy zmierzają.
Symbolika studni w wierzeniach ludowych jest bardzo rozbudowana. Staje się ona miejscem złączenia świata podziemnego z codzienną rzeczywistością.****** W ujęciu praktycznym, studnia jest przede wszystkim miejscem pozyskania wody. Ta, z jednej strony może być życiodajna, z drugiej - staje się jedną z przyczyn śmierci. Stąd często przedstawione bywają zbiorniki wodne w towarzystwie broniących dostępu do nich strażników. Znamienne jest nacechowanie znaczenia studni w zależności od kręgu kultury, w którą się wpisują. „W bajkach magicznych kontakt ze studnią i jej mieszkańcami dla zwykłego śmiertelnika kończy się szczęśliwie, w legendach - pozytywnie lub negatywnie, zaś w podaniach najczęściej tragicznie”.******** Studnie lokalizowane są zazwyczaj poza miastem, na wzgórzach. Kontakt z nimi jest równoznaczny z kontaktem z siłami nadprzyrodzonymi.
Studnie łączą świat naturalny z tym podziemnym, jednak w ujęciu Doudeleta dzieje się przeciwnie. Lustra wody umieszczone w sztucznie stworzonych zbiornikach odzwierciedlają niebo, czyli świat duchowy, przez wielu - żyjących jedynie w cieniu świata idei i wartości - niedostrzegalny.
Tekst: Agnieszka Wajroch
Literatura:
**Ibidem, [dostęp: 16.09.2021],
***Ibidem, [dostęp: 16.09.2021],
****Galeria Rogalińska Edwarda Raczyńskiego, oprac. M. Gołąb, A. Ławniczakowa, M. P. Michałowski, [katalog wystawy w Muzeum Narodowym w Poznaniu, listopad 1997-marzec 1998], Poznań 1997, nota biograficzna, s. 48.
*****Ibidem, nota kat. 91, s. 48,
*******Ibidem, [dostęp: 16.09.2021].
