„Krajobraz” to praca bliżej nieznanego malarza podpisującego się: „A.S.Jacobi”. Być może jest on tożsamy z urodzonym w 1856 Adolfem Jacobi’m pochowanym w Warszawie w 1903r. Nie wiadomo, kiedy ta niewielka kompozycja została zakupiona przez Edwarda Aleksandra Raczyńskiego.Trudno też powiedzieć, czy zadecydowała o tym chęć wsparcia artysty, czy też zauroczenie nastrojem widoku, jakże przypominającego nadwarciańskie łęgi w okolicy Rogalina.
Opis obrazu:
Na niedużym, pionowym płótnie odnajdujemy fragment zanurzonego w mroku krajobrazu. Jego dolną część wypełnia podmokły teren rozlewiska, poprzecinany piaszczystymi i trawiastymi łachami. W tafli wody odbijają się smukłe, rytmicznie rozmieszczone i sylwetkowo ukazane ciemne drzewa, które rysują się na linii horyzontu. Tłem obrazowym jest dla nich widoczny w oddali zwarty, jaśniejszy masyw szarzejącego lasu. Odcina się od niego mleczno-szare, zachmurzone niebo, które w górnej partii płótna przechodzi w ciemne, rozstępujące się obłoki. Zza nich wyłania się błękit nieba. Ich krawędzie rozświetla blask słońca, które przebija się za grubej warstwy chmur w prawym górnym narożu. Nie jest to zatem noc księżycowa, jak podaje Katalog Galerii Rogalińskiej, lecz pochmurny, deszczowy dzień z przebłyskami słońca. Ograniczona gama kolorystyczna z przewagą szarości oraz brązów, ożywiona jest plamami zieleni na pierwszym planie. Wzmaga to uczucie tajemniczości, a pojawiające się za jego sprawą cienie mogą wzbudzać poczucie strachu i niepewności. Te luministyczne efekty sprawiają, że przepełniony ciszą i bezruchem krajobraz ukazuje pewien metafizyczny wymiar natury. Z jednej strony spokojną, wiosenno-letnią porę rodzimego pejzażu, z drugiej nieokiełznanie i dzikość spowitych w ciemności zdeformowanych kształtów.
Tekst: Ewa Leszczyńska, Patrycja Plenzler
Galeria Rogalińska Edwarda Raczyńskiego, oprac. M.Gołąb, A.Ławniczakowa, M.P.Michałowski, [katalog wystawy w Muzeum Narodowym w Poznaniu, listopad 1997-marzec 1998], Poznań 1997, poz. kat.426.
