Młodzi góral i góralka

Aleksander Kotsis (1836-1877) był w tym czasie artystą już w pełni ukształtowanym, absolwentem krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych, w której pobierał nauki w latach 1850-60 u Wojciecha Stattlera, Władysława Łuszczkiewicza i Aleksandra Płonczyńskiego i stypendystą uczelni wiedeńskiej, warszawskiej, paryskiej i brukselskiej. Mając w Monachium wspólną pracownię z Antonim Kozakiewiczem i Franciszkiem Streittem, doskonalił warsztat, pozostając wierny swoim zamiłowaniom do ukazywania życia codziennego chłopów, górali, Żydów i dzieci.

Odbywając razem z przyjaciółmi, do których zaliczał się także Z. Sidorowicz, wycieczki po górach Bawarii Kotsis czerpał, jak sam pisał „co do kompozycji i pojęcia (...)sam z siebie, motywując na tematach ludowych własnych uczuć tkankę” (SAP 1986, t.IV, s.185). Stwierdzenie to w dużym stopniu tłumaczy liryczno-nastrojowy charakter rodzajowego malarstwa artysty.

Opis obrazu:

Młodzi góral i góralka to, obok portretu Sabały i starej góralki z tego samego czasu, doskonały przykład malarstwa portretowego Kotsisa, łączącego umiejętność wydobycia głębi psychologicznej ukazanych postaci  z  wysmakowaną kolorystyką pobieżnie potraktowanego stroju i neutralnego tła. Portrety te powstały w okresie odbywania przez Kotsisa podróży artystyczno-krajoznawczych do Wiednia i Monachium, co potwierdza przypuszczenie, iż nawet tam  ten „miłośnik Tatr i góralszczyzny” malował, obok krajobrazów alpejskich, prace związane z polskimi górami.

Tekst: Ewa Leszczyńska
Literatura:
Galeria Rogalińska Edwarda Raczyńskiego, oprac. M.Gołąb, A.Ławniczakowa, M.P.Michałowski, [katalog wystawy w Muzeum Narodowym w Poznaniu, listopad 1997-marzec 1998], Poznań 1997, poz. kat.193-194.