Roman Kochanowski (1857-1945) po opuszczeniu pracowni Władysława Łuszczkiewicza i Henryka Grabińskiego w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych uczył się w latach 1875-80 w pracowni Christiana Griepenkerla i pejzażysty Eduarda Lichtenfelsa w Wiedniu, gdzie zdobył złoty medal. Od momentu osiedlenia się na stałe w Monachium w 1881r. dawne widoki nadwiślańskie i podkrakowskie ustąpiły miejsca krajobrazom bawarskim. Obrazy Kochanowskiego wielokrotnie nagradzane, zakupił m.in. cesarz Franciszek Józef w 1888 i 1889r. Kochanowski czynnie uczestniczył w życiu polskiej kolonii artystycznej w Monachium. Tam zaprzyjaźnił się z Piotrem Stachiewiczem, który wraz ze Stanisławem Tondosem umożliwił mu współpracę z krakowskim czasopismem „Świat”, które ilustrował przez cały czas jego istnienia (1887-95).
Spośród trzech prac artysty znajdujących się tu przed wojną, zachował się jedynie bardzo monachijski w charakterze pejzaż Na wsi. Jak wiele jego wczesnych prac ukazuje on podkrakowski krajobraz z wiejską chałupą i drobnym sztafażem, nad którym rozciąga się bezmiar błękitnego nieba. Całość utrzymana jest w stłumionej kolorystyce, tzw. sosów monachijskich, wpływającej na liryczną wymowę obrazu.
Tekst: Ewa Leszczyńska
Opis obrazu:
Roman Kochanowski na obrazie prezentuje widok polskiej wsi. Pierwszy plan jest rozciągnięty. Z lewej strony pola obrazowego znajduje się staw, z którego wychodzi stadko gęsi. Przy jego brzegu widać dzieci w chłopskich strojach. Wzrok widza przyciągają białe ściany wiejskiej chaty przykrytej strzechą znajdującej się na drugim planie. Za nią, w cieniu, rysuje się fragment stodoły lub innego budynku gospodarczego. Sielski charakter widoku dopełniają kury widoczne przed domostwem. Prowadzi do niego biegnąca w głąb wsi droga zaczynająca się przy prawej krawędzi obrazu. Zza pasa wierzb znajdujących się przy niej widoczny jest zarys kolejnej chaty. Obraz można podzielić na dwie części wzdłuż środkowej, horyzontalnej osi. Dolną część stanowi widok wsi, górną natomiast błękitno-szare niebo z zarysami chmur. Obraz utrzymany jest w neutralnej kolorystyce z przeważającymi zieleniami i szarościami. Stimmung tworzy tu lekkie zamglenie przestrzeni tworzone przez niewyraźny, rozmazany kontur. Obraz to wyraz tęsknoty za spokojnym życiem na polskiej wsi. Widok przywołuje wspomnienia ojczyzny i budzi nostalgię.
Tekst: Katarzyna Bartosiak
Literatura:
Galeria Rogalińska Edwarda Raczyńskiego, oprac. M.Gołąb, A.Ławniczakowa, M.P.Michałowski, [katalog wystawy w Muzeum Narodowym w Poznaniu, listopad 1997-marzec 1998], Poznań 1997, poz. kat.185.
