Tadeusz Ajdukiewicz (1853-1916) w latach 1868 – 1873 pobierał nauki w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych u Władysława Łuszczkiewicza, następnie w Akademii wiedeńskiej i monachijskiej. Przez lata podróżował po Europie i Bliskim wschodzie malując na zlecenia tamtejszych dworów i arystokracji. W latach 1874-1901wystawiał prace w krakowskim oraz lwowskim TPSP, a także na salonach polskich i europejskich. Zasłynął jako twórca reprezentacyjnych portretów rodów panujących i arystokracji. Tworzył również dzieła batalistyczne oraz sceny rodzajowe często z egzotycznego Wschodu.*
Opis obrazu:
Portret ukazuje mężczyznę w ujęciu popiersiowym z półprofilu. Postać wyłania się z ciemnego, jakby zamglonego tła, rozjaśnionego przy jej konturach. Model odziany jest w zbroję husarską, na głowie założony ma hełm – szyszak. Z ciemnej stali wyłania się okolona brodą twarz mężczyzny. Ukazana jest w skupieniu i powadze, ze wzrokiem zwróconym w prawą stronę, wbitym w przestrzeń. Rysy mężczyzny są ostre, odpowiadają wizerunkowi rycerza. Zbroja podkreśla surowość twarzy modela, a sposób ukazania nadaje szlachetności postaci.
Portret jest realistyczny, niemal monochromatyczny. Artysta chcąc wprowadzić trójwymiarowość wykorzystał właściwości stali prezentując refleksy świetlne odbijające się na niej. W dziele widoczne są wpływy szkoły monachijskiej. Użyty koloryt zbliżony jest do sosu monachijskiego, a stimmung -specyficzna nastrojowość dzieła, tworzona jest przez mroczne tło i niemal ukazanie stanu duszy portretowanego. Ajdukiewicz wykonując portret ukazał zarówno fizyczność postaci jak i jej portret psychologiczny. Patrząc na obraz widz dostrzega rycerza doświadczonego w boju, świadomego swych powinności.
Tekst: Katarzyna Bartosiak
Literatura:
Galeria Rogalińska Edwarda Raczyńskiego, oprac. M.Gołąb, A.Ławniczakowa, M.P.Michałowski, [katalog wystawy w Muzeum Narodowym w Poznaniu, listopad 1997-marzec 1998], Poznań 1997, poz. kat.3.
