Stanisław Tondos (1854-1917) studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych u Władysława Łuszczkiewicza i Jana Matejki, oraz krótko w Wiedniu i Monachium, a jego edukację uzupełniały liczne podróże. Wystawiał w Krakowie i Warszawie. Używał najczęściej techniki akwarelowej malując weduty Krakowa, Warszawy, Torunia czy licznych miast europejskich. Swoje obrazy upowszechniał m. in. za pomocą pocztówek.
Opis obrazu:
Krakowska ulica łącząca Rynek z Plantami nazwę zawdzięcza przypuszczalnej XV-wiecznej funkcji miejsca, gdzie sprzedawano siano. Obraz przedstawia perspektywę ulicy w typowy dla akwareli, blady, półprzezroczysty sposób. Zdradza dużą umiejętność artysty w posługiwaniu się tą trudną techniką malarską, która nie pozwala na błąd, uniemożliwiając korektę. W oddali widoczne są arkady Sukiennic. Zaledwie jedna, ciemno-szara postać stoi na skraju ulicy urozmaicając nieco martwy pejzaż miejski, tzw. wedutę, z których słynął Stanisław Tondos. Bezludność starówki krakowskiej w jasny dzień może nieco dziwić, ponieważ miasto to było od zawsze niezwykle zatłoczone.
Pustka w obrazach Tondosa ma jednak swoje uzasadnienie. Mimo dużych umiejętności w przedstawianiu architektury miejskiej oddawanej z dużą drobiazgowością, Tondos nie miał wystarczającego talentu do malowania postaci. Niektóre obrazy tworzył przy współpracy Juliusza, a także Wojciecha Kossaka, którzy uzupełniali je o sztafaż, czyli wizerunki postaci lub zwierząt. Świadczyć to może o pokorze artysty, który skupiając się na oddawaniu widoków, pozwalał sobie pomóc w zakresie postaci.
Był on zwolennikiem propagowania sztuki na pocztówkach, więc starał się w fotograficzny sposób ująć piękne i zabytkowe miejsca Krakowa. Malował także w wielu innych miastach polskich, jak Warszawa czy Toruń, ale też europejskich, jak choćby Wiedeń, Monachium, Wenecja, Florencja czy Praga.
Tekst: Sylwia Korczak
Literatura:
Galeria Rogalińska Edwarda Raczyńskiego, oprac. M.Gołąb, A.Ławniczakowa, M.P.Michałowski, [katalog wystawy w Muzeum Narodowym w Poznaniu, listopad 1997-marzec 1998], Poznań 1997, poz. kat.410.
