Wojciech Weiss (1875-1950) urodził się w Rumunii, skąd w 1888 r. wraz z rodzicami przeprowadził się do Polski. Po ukończeniu krakowskiego gimnazjum rozpoczął naukę w Szkole Sztuk Pięknych. Liczne europejskie podróże pozwoliły na zapoznanie się artysty z ówczesnymi prądami artystycznymi, których recepcje odnaleźć można w jego twórczości. Mając zaledwie 23 lata zadebiutował na wystawie w warszawskim Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych. Uznany za obiecujący talent został rok później członkiem Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka”. Przez lata regularnie wystawiał swoje obrazy, zdobywając liczne nagrody. W jego twórczości można wyodrębnić różniące się stylistyką okresy. Pierwszy, określany jako ekspresjonistyczny, przesiąknięty symbolizmem, cechował się dziełami inspirowanymi twórczością Edwarda Muncha. Obrazy malowane ciemną paletą przepełnione były niepokojem i pesymizmem. Kolejny - okres biały, bierze swą nazwę od zajmujących artystę poszukiwań świetlnych. Dzieła tego okresu, malowane w jasnej kolorystce, pełne są radości życia. Pod koniec życia skupia się wokół nurtu realizmu socjalistycznego, dostosowując się od ówczesnych realiów.
Obraz „Zuzanna” wyraźnie podzielony jest na dwa plany. Pierwszy to część ściany z otwartym oknem, przez które widz może obserwować dziejącą się za nim scenę. Na drugim planie, z lewej strony rozciąga się widok na ogród, dalej na zarys zabudowań wsi w oddali. Prawą część zajmuje budynek, w którego altanie kobieta oddaje się kąpieli. Zza ściany budynku widoczni są dwaj starcy. Mężczyzna po lewej wychyla się unosząc błękitną zasłonę osłaniającą kobietę. Drugi spogląda zza jego pleców. Jest to ukazanie biblijnej sceny kąpiącej się Zuzanny podglądanej przez starców.
Dzieło tworzone jest jasną, pastelową paletą braw. Brak konturu artysta zastępuje wyostrzeniem postaci i widoku światłocieniem. Obraz jest niemal studium światła, którego refleksy artysta oddaje zarówno na drugim planie ukazującym scenę rozgrywającą się na wolnym powietrzu, ale także na szybach otwartego okna na pierwszym planie. W nich widzimy odbicia ram i części krajobrazu oraz padające promienie słoneczne. Poprzez rozjaśnienie podkreślone są także fałdy opadającej na skrzydła okienne firany. Kompozycja dzieła opiera się na otwierających się przed widzem kolejno ramie obrazu, ramie okiennej i odsłanianej przez jednego z mężczyzn przestrzeni altany. Sposób ujęcia pierwszego planu, jako wnętrza, z okna którego widoczna jest scena, umiejscawia widza jako bezpośredniego obserwatora, który możliwe, że również ukradkiem podgląda dziejącą się scenę. Obraz Zuzanna jest przeniesieniem biblijnej historii w realia współczesne Weissowi. Podkreśla to krajobraz i stroje starców. Obecność kota na parapecie wprowadza wrażenie sielskości, co kontynuuje ujęty w jasnych barwach krajobraz, przerywa je jednak scena w altanie.
Tekst: Katarzyna Bartosiak
Literatura:
Galeria Rogalińska Edwarda Raczyńskiego, oprac. M.Gołąb, A.Ławniczakowa, M.P.Michałowski, [katalog wystawy w Muzeum Narodowym w Poznaniu, listopad 1997-marzec 1998], Poznań 1997, poz. kat.428.
