Opis:

Eugène Carrière (1849-1906) – malarz i grafik pochodzenia francuskiego. Uczył się w École des Beaux-Arts. Wraz z Puvis de Chavannesem założył Société Nationale des Beaux-Arts. Zafascynował się malarstwem Rembrandta i Turnera, których wpływ można zobaczyć w jego twórczości. Jego dojrzałe malarstwo charakteryzowało się monochromatyzmem, tajemniczością i niedopowiedzeniem. Najczęściej poruszał tematy macierzyństwa malując żonę i siedmioro dzieci.

Opis obrazu:

W ciemnej, nieokreślonej przestrzeni majaczą dwie jasne twarze dziewczęce. Jedna z nich z powagą pochyla się nad trzymaną przed sobą książką. Choć jej usta milczą, to zasłuchana poza drugiej dziewczyny sugeruje, że scena przedstawia głośną lekturę. Blade, żółtawo-zielonkawe światło padające na portretowane postaci przypomina poświatę księżycową. Buduje to nieco niepokojącą atmosferę tajemniczości. Wpatrując się
w obraz można podjąć próbę przeniknięcia ciemności, aby odnaleźć więcej szczegółów, jednak okazuje się
to niemożliwe.

Przedstawione na obrazie dziewczyny to Nelly (z książką) i Lucy, córki malarza. Bardzo często w twórczości Carrière’a modelami są jego dzieci. Miał ich siedmioro z żoną Sophie Desmouceaux, którą także często portretował. Został mu nawet nadany przydomek „malarza macierzyństwa”, co jest określeniem nieco upraszającym jego dorobek artystyczny, ponieważ w sztuce Carrière’a istotne było nie tylko to,
co przedstawiał, ale także w jaki sposób to robił.

Malarza łączyła bliska przyjaźń z rzeźbiarzem Augustem Rodinem. Ich dorobek artystyczny łączą ciekawe zależności, które krytyk sztuki Camille Mauclair określił zdaniem: „Rodin maluje w marmurze, a Carrière rzeźbi cieniem”. Postaci Rodina wyłaniają się z nieobrobionego, chropowatego kamienia, a modele Carrière’a
z nieokreślonego, ciemnego tła. Obydwaj artyści posługiwali się fragmentarycznym przedstawieniem rzeczywistości, a także jej zniekształceniem, na rzecz atmosfery i wyrazu symbolicznego dzieła.
Określenie Carrière’a rzeźbiarzem obrazów wydaje się o tyle uzasadnione, że na jego płótnach brakuje malarskiej swobody, pociągnięć pędzla, poszukiwań kolorystycznych czy barwnych perspektyw. W obrazie „Czytanie”, jak z bryły kamienia czy gliny artysta wydobywa monochromatyczne reliefy twarzy i dłoni ujawniając poprzez blade światło niektóre tylko partie obrazu, resztę pozostawiając nieodkrytą, nieopracowaną. Nie zaznacza wyraźnych granic, krawędzi i linii, które rozpraszają się w technice sfumato. Z jednej strony przedstawiając swoje córki, daje do nich dostęp, a z drugiej chroni je, pozostawiając w niedostępnej dla widza, niedopowiedzianej, tajemniczej rzeczywistości.

Tekst: Sylwia Korczak
Literatura:
Galeria Rogalińska Edwarda Raczyńskiego, oprac. M.Gołąb, A.Ławniczakowa, M.P.Michałowski, [katalog wystawy w Muzeum Narodowym w Poznaniu, listopad 1997-marzec 1998], Poznań 1997, poz. kat.53.
https://www.metmuseum.org/art/collection/search/435856

Eugène Carrière, artiste du 19ème siècle entre tradition et modernité

https://www.musee-orsay.fr/…/auguste-rodin-eugene…