PIOTR MICHAŁOWSKI, Kirasjerzy, 1835-1837

Piotr Michałowski (1800–1855)
Kirasjerzy, 1835–1837

olej na płótnie, 33,5 × 30
nr inw. MNP Mp 382

Piotr Michałowski, najwybitniejszy malarz polskiego romantyzmu, ceniony także we Francji, łączył zainteresowania artystyczne ze służbą społeczną oraz zajęciami urzędniczymi w administracji państwowej i gospodarskimi w rodzinnych majątkach na Kielecczyźnie. Rysunku uczył się od dzieciństwa m.in. u Michała Stachowicza i Józefa Brodowskiego, studia malarskie kontynuował w latach 1832–1835 podczas pobytu w Paryżu, gdzie uczęszczał do pracowni Nicolasa Toussainta Charleta. Szybko zyskał uznanie mistrza i powodzenie na rynku. Zamiłowania artystyczne podtrzymywał po powrocie do kraju – malował olejno i akwarelą obrazy batalistyczne, sceny rodzajowe, typy wiejskie, portrety rodzinne, konie, zaprzęgi i jeźdźców.
Romantycznych cech jego sztuki upatruje się zarówno w tematyce: sięganiu do bohaterskiej historii (np. cykl hetmanów, epopeja napoleońska, a zwłaszcza sam cesarz), jak i kreowaniu bezimiennego bohatera (chłopi, Żydzi, żołnierze) oraz swoistej heroizacji codzienności.
Zamiłowanie do koni zapełniających karty jego szkicowników, które świadczą nie tylko o znawstwie tej tematyki, ale także niezwykłym darze obserwacji i artystycznej wirtuozerii, łączył Michałowski z zainteresowaniem wojskiem, a zwłaszcza kawalerią. Już w czasie młodzieńczych podróży obserwował rewie, odwiedzał koszary i place ćwiczeń jazdy. Podjęcie tematu kirasjera można w jego twórczości łączyć ze słynnym obrazem Theodore’a Géricaulta Kirasjer z koniem. Obraz poznański Kirasjerzy to ponadto przykład charakterystycznego dla Michałowskiego ujęcia sceny batalistycznej, skupionego na widzianym z bliska epizodzie. Bodźcem do takiego obrazowania mogły być podobne dzieła zarówno Theodore’a Géricaulta, jak i Eugéne’a Delacroix. Obraz uderza dynamiką, którą nadaje mu zarówno ruch, jak i malarski sposób obrazowania – skupienie na fragmencie, szkicowości, malowaniu szerokimi, impastowymi pociągnięciami, wreszcie syntetyczność wizji.

tekst: Dorota Suchocka

Cuirassiers, 1835–1837
oil on canvas, 33.5 × 30

Piotr Michałowski, the most distinguished painter of Polish Romanticism, appreciated also in France, combined an interest in art with social service and work as an official of state administration and a steward of family estates in the Kielce region. He studied drawing from his early childhood, among others under Michał Stachowicz and Józef Brodowski, and he continued his painting studies in the years 1832–1835 during his stay in Paris, where he learned in Nicolas Toussaint Charlet’s studio. He quickly gained the master’s appreciation and became successful on the market. He fostered his artistic activities after returning to Poland; he painted oil and watercolour battle and genre scenes, peasant types, family portraits, single horses and their teams, and riders.
The Romantic provenance of his art is evident in the subject matter of the heroic past (e.g. a suite of hetmans, the Napoleonic epic and especially the emperor himself), in the creation of a nameless hero (peasants, Jews, soldiers), and in the glamorisation of everyday life.
Michałowski loved to represent horses, which fill the pages of his sketchbooks and show not only his expertise on the subject but also prove his extraordinary gift of observation and artistic virtuosity. He combined the above interest in horses with that in the military, in particular cavalry. As a young man, during his travels he attended revues, visited military barracks and cavalry exercise grounds. The fact that he got interested in the subject of the cuirassier may be linked in his art to Theodore Géricault’s famous painting Cuirassier with a Horse. The Poznań painting Cuirassiers is moreover an exemplar of Michałowski’s unique rendition of battle scenes, where he focuses on one episode seen up close. Such a depiction of battle scenes may have derived from the works by Theodore Géricault and Eugéne Delacroix. The painting is extremely dynamic thanks to both the motion and the manner of presenting the scene, i.e. focus on a fragment, sketchy parts, painting with broad impasto strokes, and concise vision.