Kurator gabinetu:
Grażyna Hałasa
tel.: +48 61 85 68 063
e-mail: g.halasa@mnp.art.pl
W zbiorze znajduje się ponad 50 tysięcy prac na papierze od XV wieku do czasów współczesnych. Są to ryciny w różnych technikach (od drzeworytu przez miedzioryt, akwafortę po litografię i wiele innych) oraz około pięciu tysięcy rysunków, od szkiców ołówkiem przez kompozycje węglem, pastelami, akwarelami po studia olejne na papierze. Oprócz dzieł o wysokich walorach artystycznych lub rzadkich, wręcz unikatowych, dział gromadzi obiekty o funkcjach bardziej użytkowych, w tym popularyzatorskich, edukacyjnych i dokumentacyjnych, stąd znaczną część zbioru stanowi kilkutysięczna kolekcja ekslibrisów oraz ryciny o profilu ikonograficznym (widoki, portrety, zapisy wydarzeń, wzorniki ornamentalne czy ryciny reprodukujące dzieła malarskie). Te ostatnie znajdziemy zarówno w kolekcjach historycznych, przede wszystkim Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk i w gołuchowskiej kolekcji rycin „do historii polskiej” oraz w największej kolekcji, zwanej muzealną.
W liczącym ponad 40 tysięcy zbiorze rycin wyróżniają się zespoły prac Dürera (w tym Pasja miedziorytnicza w znakomitych odbitkach), Lucasa van Leydena, Jacquesa Callota, Rembrandta, Stefano della Belli czy Piranesiego. Do dzieł niezwykle cennych i rzadkich należy Ścięcie św. Jakuba Wita Stwosza, Madonna na tronie Jacoba Bincka, Hendricka Goltziusa, Obrzezanie i Pokłon trzech króli. Z późniejszych wymienić należy cykle graficzne Maksa Klingera, ryciny Käthe Kollwitz oraz dzieła Maxa Liebermana, Emila Noldego, Edvarda Muncha, Andersa Zorna, Chagalla, Toulouse-Lautreca i Picassa. Jeżeli chodzi o polską twórczość graficzną, dominuje w niej sztuka okresu międzywojennego różnych środowisk: obok Skoczylasa, Pronaszki czy Hrynkowskiego ważny obszar stanowią dzieła środowiska poznańskiego, w tym artystów z kręgu BUNTu. Zbiór grafiki współczesnej to w znacznej mierze ryciny twórców najbardziej znaczących dla grafiki polskiej pierwszych dekad powojennych, przede wszystkim Wejmana, Gaja, Lebensteina, Opałki czy Berdyszaka i Gustowskiej.
W kolekcji rysunków przeważają dzieła polskich artystów XIX i XX wieku. Do wyjątkowych należy zespół kilkudziesięciu szkicowników Jacka Malczewskiego z różnych okresów życia oraz unikatowe szkicowniki Rafała Malczewskiego. Uwagę zwracają również kartony Jana Matejki i Józefa Mehoffera, komplet rysunkowych ilustracji Norblina do Myszeidy Ignacego Krasickiego, studia Rodakowskiego do fryzu w sejmie galicyjskim we Lwowie czy unikalne serie Minutoliego i Albertiego pokazujące Poznań pierwszych dekad XIX wieku. Zbiór okresu międzywojennego to w znakomitej większości dzieła artystów polskich środowiska poznańskiego z grupą BUNT, warszawskiego i kręgu krakowskich formistów. Twórczość powojenną reprezentują dzieła artystów drugiej grupy krakowskiej, w tym Kantora i Sterna, unikatowy zespół 189 konkursowych projektów scenograficznych (do baletu Swantewit Piotra Perkowskiego), szkicowniki Marii Nicz-Borowiakowej, prace Strzemińskiego, Lebensteina, Brzozowskiego, Gierowskiego, Berdyszaka, Zbigniewa Makowskiego i wielu innych.
W skromnej kolekcji rysunków obcych znajdziemy dzieła najwyższej klasy, jak Odpoczynek podczas ucieczki do Egiptu PP. Rubensa z kolekcji Atanazego Raczyńskiego, szesnastowieczny cykl dwunastu miesięcy Lamberta van Noorta, Guercina Podniesienie krzyża, Federico Barocciego pastelowe studia głów. Z późniejszego okresu warto wymienić prace Daniela Chodowieckiego, Johanna Antona Kocha, nazareńczyka Juliusa Schnorra von Carolsfelda, Moritza von Schwinda, Juliusa Hübnera, a z początków XX wieku: Camille’a Pissarra i Paula Signaca.
Odrębnym i niezwykle interesującym jest zespół rycin i rysunków dalekowschodnich, obejmujący około 250 drzeworytów japońskich od XVIII do XX wieku, które stanowią zwarty zespół, reprezentatywny dla tego gatunku. Wśród nich niezwykle cennym jest Kurtyzana z kotem Kaigetsudo Anchi.
Z powodów konserwatorskich prace na papierze zasadniczo nie są prezentowane na stałej ekspozycji, stąd by obejrzeć wybrane dzieła, konieczne jest wcześniejsze umówienie się (telefonicznie lub emailowo) na wizytę w Gabinecie Rycin.
