TEOFIL KWIATKOWSKI, Polonez Chopina (Bal w Hôtel Lambert w Paryżu), 1859

Teofil Kwiatkowski (1809–1891)
Polonez Chopina (Bal w Hôtel Lambert w Paryżu), 1859

akwarela i gwasz na papierze naklejonym na płótno, 61,5 × 125,7
nr inw. MNP Mp 479

Autora obrazu, emigranta Teofila Kwiatkowskiego, łączyła z Fryderykiem Chopinem (1810–1849) długoletnia przyjaźń, toteż w twórczości malarza zajmował on wyjątkowe miejsce. Polonez Chopina namalowany został w kilku wersjach, przeważnie akwarelowych. Tematem jest opowieść o tzw. Balu Polskim, wydawanym corocznie w Paryżu przez księżnę Adamową Czartoryską. Hôtel Lambert, którego dziedziniec nakrywano prowizorycznym dachem, tworząc w ten sposób ogromną salę, gromadził wówczas kwiat ówczesnego towarzystwa (dochód przeznaczano na pomoc dla biednych emigrantów).
Scena przedstawiona na obrazie rozgrywa się jednak w sklepionej sali. Po lewej stronie artysta ukazał grupę gospodarzy: starzec odziany w powłóczysty płaszcz to książę Adam Czartoryski, za nim córka Izabela Działyńska z mężem Janem (w zbroi), dalej żona księcia, Anna z Sapiehów (w stroju Barbary Radziwiłłówny), syn Władysław z żoną oraz Maria z Grocholskich Witoldowa Czartoryska w strojnej sukni ozdobionej motywami litewskiej Pogoni. Z prawej strony – Chopin grający na fortepianie, u jego boku bosa dziewczynka z warkoczami – wiejska muza mazowiecka. Za Chopinem siedzi Marcelina Czartoryska, stoi pochylony w ukłonie Mickiewicz oraz zastygła w bezruchu George Sand, w cieniu ukrywa się autor obrazu. Środkiem sali przesuwa się korowód – nie wiadomo, czy gości Czartoryskich czy widmowych postaci z wizji Chopina, jakiej doświadczył w czasie pobytu w klasztorze Kartuzów w Valldemossie na Majorce. Kompozytor miał wówczas widzenie tryumfalnego pochodu rycerstwa polskiego przy dźwiękach Poloneza A-dur.
Dzieło Kwiatkowskiego łączy w sobie dwa wątki: apoteozę Polski i legendę chopinowską. Obraz należy do nielicznych w tym czasie przedstawień symbolicznych, w których poprzez ukazanie postaci historycznych i żyjących została skonfrontowana historia ze współczesnością. Polonez Chopina otwiera cykl tego typu dzieł – wizyjnych przedstawień i pochodów, często inspirowanych tekstami literackimi. Po nim nastąpiły inne, zarówno malarskie, jak i rzeźbiarskie realizacje późniejszych artystów.

tekst: Dorota Suchocka

  AUDIODESKRYPCJA
  dla osób z dysfunkcją wzroku

Informacje o dziele w Polskim Języku Migowym?
Ściągnij aplikację Muzea w PJM!

Chopin’s Polonaise (A Ball at Hôtel Lambert in Paris), 1859
watercolour and gouache on paper pasted onto canvas, 61.5 × 125.7

The painter of the painting, émigré Teofil Kwiatkowski, was a longstanding friend of Fryderyk Chopin (1810–1849) and therefore the composer had a special place in the painter’s oeuvre.
Chopin’s Polonaise was made in a few variations, mostly watercolours. The theme is a story about the so-called Polish Ball, held annually in Paris by Countess Adam Czartoryska. On such occasions the Hôtel Lambert, whose yard had a makeshift roof and was thus converted into a huge hall, gathered representatives of high society, and the money raised was earmarked to help poor emigrants.
The scene shown in the picture takes place, however, in a vaulted room. On the left the artist shows a group of the function’s hosts: the elderly man clad in a long coat is Count Adam Czartoryski; behind him there is his daughter Izabela Działyńska with her husband Jan (in armour). Further down we can see the Count’s wife, Anna nee Sapieha in Barbara Radziwiłłówna’s dress), son Władysław with his wife and Maria Witoldowa Czartoryska nee Grocholska in an elegant dress adorned with motifs of the Lithuanian Vyitis. On the right Chopin is playing the grand piano, at his side a barefooted girl with hair arranged in braids, a peasant Muse from the Mazovia region. Seated behind Chopin there is Marcelina Czartoryska, standing and bowing there is Mickiewicz and a motionless George Sand; the painter of the painting is hidden in the shadows. In the centre of the hall there is a parade of either Czartoryski’s guests or apparitions from Chopin’s vision, which he had during his visit in the Carthusian monastery in Valldemossie in Majorca. There the composer saw a triumphant parade of Polish knights marching to the accompaniment of the Polonaise in A major.
Kwiatkowski’s work combines two themes: an apotheosis of Poland and the Chopin legend. The painting is one of the few symbolic works of the time, where the depiction of historical and living figures helps confront the past and the present. Chopin’s Polonaise opens up a series of such works, visionary images and parades, frequently inspired by literary texts. The work was followed by other paintings and sculptures of later artists.