FRANCISZEK FLAUM – Wizja (Prometeusz)

Franciszek Flaum (1866–1917)
Wizja (Prometeusz), ok. 1904

brąz, 80 × 73 × 58
dar Zdzisława Flauma i Mai Flaum-Kapteyn, 1918
nr inw. MNP P 165 (PTPN)

Franciszek Flaum studia artystyczne odbył w Poznaniu, a następnie w akademiach berlińskiej i monachijskiej oraz w Académie Julian w Paryżu. Po ich ukończeniu osiadł w Berlinie, gdzie miał pracownię; tam też zyskał rozgłos, choć głównie związany był z polskim środowiskiem artystycznym. W 1913 r. powrócił do Poznania, gdzie pełnił m.in. funkcję prezesa Koła Artystów Wielkopolskich.
Jego wybitna twórczość nosi charakterystyczne cechy modernizmu. Składają się na nią głównie symboliczne kompozycje w marmurze i brązie, początkowo w formie naturalistycznej, zmieniającej się pod wpływem sztuki Rodina, podejmujące tematy literackie i symboliczne. Wpływ na tematykę wielu jego dzieł wywarła przyjaźń ze Stanisławem Przybyszewskim. Pełna ekspresji Wizja łączy naturalistyczno-impresyjną formę z treściami symboliczno-literackimi. Z mitu tytana Prometeusza, dobroczyńcy ludzkości, artysta wydobył jego rolę stwórcy – to on ulepił człowieka z gliny zmieszanej ze łzami i dał mu duszę z ognia niebieskiego, którego iskry ukradł z rydwanu słońca. Eksponuje też opiekuńczy, a jednocześnie sprawczy gest Prometeusza, któremu podporządkowany jest ruch pozostałych postaci: splecionych ze sobą półplastycznych aktów wydobywających się z nachylonej ukośnie bryły rzeźby. Kierunek ten wzmacniają zwielokrotnione, wyraziste kształty dominującej postaci kobiety i tulących się do niej dzieci, kryjących głowy w wyciągniętych ku górze ramionach. Forma rzeźbiarska rozwija się więc swobodnie w narastające, spiętrzone, pełne ekspresji i patosu kształty sugerujące jakiś niezwykły pęd postaci ku górze, w kierunku wyznaczonym przez zamykające bryłę rzeźby ramię osłaniającego głowę Prometeusza.

tekst: Dorota Suchocka

Vision (Prometheus), ca. 1904

sculpture in bronze, 80 × 73 × 58
gift of Zdzisław Flaum and Maja Flaum-Kapteyn, 1918

Franciszek Flaum studied art in Poznań, and then at the Berlin and Munich Academies and in the Académie Julian in Paris. Upon completing his studies he settled in Berlin, where he had a studio, and he won fame there even if he was primarily tied with the Polish art community. In 1913 he returned to Poznań, where he was e.g. the president of the Circle of Artists from Wielkopolska.
His outstanding output bears characteristic features of Modernism. He mainly made symbolic compositions in marble and bronze, initially in a Naturalist vein, which changed under the influence of Rodin’s art. He took up literary and symbolic themes. His friendship with Stanisław Przybyszewski had a great impact on the subject matter of many of his works. The expressive Vision combines the Naturalist and Impressionistic form with symbolic and literary content. In the myth of the Titan Prometheus, a benefactor of humankind, the artist focused on his role of a creator. It was Prometheus who made the human being out of clay mixed with tears and fashioned him a soul of heavenly fire, whose sparks he stole from the sun’s chariot. The artist also exposes the protective and creative gesture of Prometheus, to whom the movement of the other figures is subjected: these are intertwined relief nudes emerging out of the slanted form of the sculpture. This direction is strengthened by the amplified and clear silhouette of a dominant woman and children she holds in a protective embrace, who hide their heads in their outstretched arms. The form of the sculpture develops freely into rising, accumulated, expressive and sublime shapes suggestive of some extraordinary upwards pursuit, in the direction delineated by the arm of Prometheus, who protects his head.